Het illustratieproces

Het onderstaande illustratieproces is geen blauwdruk. Het is een voorbeeld van hoe je te werk zou kunnen gaan bij het illustreren van een kinderboek of prentenboek. Sommige illustratoren zullen bepaalde stappen overslaan, anderen zullen hun eigen methoden hanteren. Lees ook zeker de interviews met illustratoren van prentenboeken.


Een en ander hangt ook af of de tekst al aangeleverd is of dat je zelf de tekst en illustraties maakt. In het eerste geval ken je het verhaal en de context en heb je misschien zelfs al een beschrijving van de sfeer van de illustraties of hoe de karakters er ongeveer uit moeten komen te zien. In het laatste geval kan het voorkomen dat het de illustraties zich “ontwikkelen” samen met de tekst. Doe je echt alles zelf dan zul je ook moeten nadenken over de typografie en de vormgeving van het hele boek.

1. Start met schetsen

De meeste illustratoren zullen beginnen met het schetsen van de hoofdkarakters. Gewoon een beetje freubelen met lijnen met je favoriete pen of potlood. Probeer wat en laat je vooral niet beperken. Heb je een paar favorieten, werk deze dan iets verder uit als schets. Teken het karakter in verschillende omgevingen en situaties en in verschillende houdingen. Voeg wellicht hier en daar wat kleur toe.

schetsen voor Vergeet me nietje van Milja Praagman
schetsen voor Vergeet me nietje van Milja Praagman
2. Werk een definitieve karakterschets uit.

Probeer het karakter met de lijnen en vormen wat meer detail te geven. Let wel, het blijft een schets! Voeg wat kleur toe, met je favoriete medium, potloden, waterverf, ecoline. Alles kan en mag.  De vormen en lijnen van je karakter is het eindresultaat.

Een karakterschets van de olifant uit de Wiebelbillenboogie
Een karakterschets van de olifant uit de Wiebelbillenboogie – Genechten – 2008 – Clavis
3. Maak een dummy prentenboek storyboard

Maak een storyboard van het hele boek. Welke tekst komt op welke pagina wordt meestal aangeleverd door de uitgever. Maak nu van iedere pagina een simpele overzichtstekening. Het gaat nu vooral om dat je zicht krijgt hoe de indeling van de pagina kan worden. Wordt het een enkele of een dubbele pagina?  Je hoeft trouwens niet op het formaat van het uiteindelijke prentenboek te werken. Werk gerust op een groter of kleiner formaat.

Storyboards Fabians Feest
Storyboards Fabians Feest – Marit Törnqvist – CPNB
4. Vraag om feedback of laat het rusten.

Voordat je verder gaat vraag je nu om feedback van de uitgever. Scan je werk in op een goede resolutie en stuur het digitaal op. Zit je op het de goede weg? In sommige gevallen wordt de auteur ook betrokken bij het beoordelen van het werk van de illustrator, maar meestal hebben zij geen contact met e illustrator. Tenzij je natuurlijk bewust samen werk als een duo…. Indien je zelf de tekst en illustraties maakt, dan is dit het moment om het geheel even te laten rusten. Kijk na een paar dagen nog eens kritisch naar de tekst en illustraties.

5. Werk een definitieve paginaschets uit.

Probeer 1 pagina geheel uit te werken. Wat zet je op voorgrond, wat moet meer naar achteren. Welke vormen kun je gebruiken. Aflopend of niet? Leef je uit in de ruimte van het vlak, het perspectief en de compositie. Plaats je karakters in de scene. Let wel, het blijft een schets! Voeg wat kleur toe, met je favoriete medium, potloden, waterverf, ecoline. Alles kan en mag.

Doe dit voor drie (onderscheidende) pagina’s.

Schets van Genechten
Schets van Genechten – 2014 – Wat een geluk dat ik jou gevinden heb
6. Breng je karakters tot leven

Nu ga je (eventueel in de paginaschetsen) de karakters tot leven brengen. Probeer nog verschillende houdingen en gezichtsuitdrukkingen! Speel nog met kleur. Deze stap in het illustratieproces vraagt om herhaling en bijschaven. Lijntje erbij, toch een iets lichtere tint? Hoe zou jouw creatie zich gedragen? Ken je je karakter al goed? Zorg dat je consistent blijft in je illustraties. Let op de verhoudingen vanuit een ander perspectief!

Loes Riphagen speelt met haar karakter Kreukel!
Loes Riphagen speelt met haar karakter Kreukel! – Kreukel – Riphagen – 2014 – De Fontein
7. Vraag om feedback of laat het rusten.

Voordat je verder gaat vraag je nu om feedback van de uitgever. Zit je op het de goede weg? Indien je zelf de tekst en illustraties maakt, dan is dit het moment om het geheel even te laten rusten. Kijk na een paar dagen nog eens kritisch naar de tekst en illustraties. Bedenk ook waar de tekst ongeveer moet gaan komen. De lay-out van de pagina’s moet nu ongeveer wel bekend zijn. Gebruik eventueel doorzichtige sheets voor de tekst.

Heb je zelf het hele prentenboek bedacht (dus tekst en illustraties) dan is dit het moment om je werk en manuscript op te sturen naar de uitgever! Wees trouwens voorzichtig met het opsturen van origineel materiaal. Uitgevers raken dit kwijt, vergeten het terug te sturen, ook had je en retourenveloppe bijgesloten, of het komt gewoon niet aan met de post. Zonde van al dit werk. Uitgevers nemen genoegen met goede scans dus waarom niet gewoon een kopie van je werk opsturen…

Je hoeft trouwens echt niet het hele prentenboek al af te hebben. Een storyboard, een paar schetsen en misschien 1 tot drie bijna definitieve illustraties is echt voldoende (je zou voor 1 illustratie stap 8 nog kunnen doorlopen, maar dat hoeft echt niet per se). Kijk even op deze pagina hoe je je manuscript opmaakt.

Naar een definitieve omslag voor Vergeet me nietje, Milaj Praagman (2013 - De Eenhoorn)
Naar een definitieve omslag voor Vergeet me nietje, Milaj Praagman (2013 – De Eenhoorn)
8. Naar een definitieve illustratie met kleur

Nu switch je naar jouw favoriete medium om je illustraties (karakters, achtergrond, omgeving) geheel vorm te geven. Of dat nu met plakkaatverf of met pen en inkt is. Digitaal of analoog. De tijd is aangekomen om alles te illustreren en de details weer te geven. Zowel de lijnen, de vormen als de kleuren moeten nu aangebracht worden. Werk alle commentaren die je hebt gekregen zo goed mogelijk uit. Uiteraard mag je nog best wel wat experimenteren, maar werk naar het eindresultaat toe.

Doe dit voor drie (onderscheidende) pagina’s.

9. Onderhoud contact met uitgever

Via mail, telefoon, app of postduif…. O, misschien verdient de omslag, de titelpagina en de “eindpagina’s” nog aandacht… Of zat dat niet in je opdracht?

10. Werk alle pagina’s definitief uit.

Als het goed is gaat het hier nog om de laatste puntjes op de i en het drukklaar maken van de bestanden.  Voordat het boek definitief gedrukt wordt mag je waarschijnlijk nog de proefdruk beoordelen op kleurechtheid.

3 reacties op “Het illustratieproces

  1. Wat een mooi, uitgebreid verhaal! Dank voor het delen. Waar ik nog vragen over heb en wat lastig te vinden is online, is de meer technische kant van het verhaal. Inscannen van je werk bijvoorbeeld. Moet je bij je papierkeuze voor de originele illustraties al rekening houden met dat het gescanned moet worden? dw.z., zijn er papiersoorten meer geschikt voor de scanner dan anderen (Vooral welke papiersoorten zijn niet geschikt? Welke snanners zijn goed bruikbaar voor een illustrator?)Moet je het werk dan nog digitaal nabewerken of doet de uitgever dat?
    Ben benieuwd of jij/iemand daar antwoorden op heeft.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *