Alle berichten van admin

Het kleurenmonster

Titel: Het kleurenmonster
Tekst: Anna Llenas
Illustraties: Anna Llenas
Uitgeverij: De Vier Windstreken, 2017
Oorspronkelijke titel: El Monstruo de Colores, Editorial Flamboyant S.L, 2012
Vertaling: Textcase

Er zijn meer prentenboeken met als thema emoties bij kinderen, maar “Het kleurenmonster” van de Spaanse Anna Lledas is wel een hele leuke. Anna Lledas is, naast grafisch vormgever, een creatieve psychotherapeute en gespecialiseerd in kunst en emotionele educatie. Ze heeft er dus ook echt verstand van… Het kleurenmonster is haar debuut en is inmiddels in meer dan dertig talen verschenen en er zijn meer dan vijf miljoen exemplaren verkocht.

Illustratie uit "Het kleurenmonster" van Anna Llenas, De Vier windstreken, 2017
Illustratie uit “Het kleurenmonster” van Anna Llenas, De Vier Windstreken, 2017

Het succes is mede te danken aan de originele illustraties die Lledas met behulp van collagetechniek, potlood en waskrijt digitaal verwerkte tot het uiteindelijke resultaat. Door gebruik te maken van de collagetechniek ontstaat er een soort 3d effect in de illustraties. Door het combineren van herkenbare emoties en kleuren maakt dit prentenboek het bespreken van emoties met jonge kinderen heel laagdrempelig. Ideaal voor thuis en voor op school dus. Kinderen kunnen bijvoorbeeld ook op een speelse manier zelf een kleurenmonster tekenen of knutselen. Inmiddels is er een ook een vervolg verschenen “Het kleurenmonster gaat naar school”.

Het verhaal van “Het kleurenmonster”
Het kleurenmonster Anna Llenas
Het kleurenmonster

In het begin van het verhaal maken we kennis met een aandoenlijk kleurenmonstertje. Het monstertje is een beetje in de war, maar weet niet goed waarom. Een meisje (zonder kleuren) wil het monstertje helpen om zich weer fijn te voelen door al zijn gevoelens uit elkaar te halen en een plekje te geven. De volgende emoties en kleuren worden eenvoudig beschreven: blijdschap (geel), verdriet (blauw), woede (rood), angst (zwart-grijs), kalmte (groen). Uiteindelijk krijgt elke emotie een eigen plekje ehh potje en staan ze letterlijk op een rijtje op de plank. Tot slot mag de lezer raden wat er aan de hand is als het kleurenmonster helemaal roze wordt.

Interview Angela de Groot – Nom de Plumeau

Dag Angela, gefeliciteerd met je debuut “Verhaaltje voor ‘t slapen”. Kun je kort vertellen waar het prentenboek over gaat?

Het boek ‘Verhaaltje voor (‘)t(e) slapen, met zonder plaatjes’ is een visualisatie voor kinderen (vanaf ong. 6 jaar – 100+) om na een lange en drukke dag, relaxed te gaan slapen.

Je stapt in een wereld waarin de verteller en luisteraar begeleid worden tijdens een wandeling in een veld. Het verhaal wordt vergezeld door abstracte illustraties om zo juist genoeg ruimte over te laten om ook de eigen fantasie aan te spreken. Op deze manier kan de lezer of luisteraar zichzelf altijd toegang geven tot zijn of haar eigen fijne, veilige plek. En dat is handig ter ontspanning, ont-prikkeling en ook bij angstige gedachten.

Verhaaltje voor (‘)t(e) slapen, met zonder plaatjes’
Verhaaltje voor (‘)t(e) slapen, met zonder plaatjes’ , Angela de Groot, Nom de Plumeau, 2022
Hoe is “Verhaaltje voor ‘t slapen” tot stand gekomen?

Ik ben gefascineerd door de invloed en de kracht van taal. Ik schreef er tijdens mijn eerste studie zelfs mijn scriptie over. Niet in de zin een taalpurist te zijn, want zo plaats ik te pas en onpas leestekens. En ook niet vanwege het feit, dat ik deze zin met ‘En’ begin. Maar wel in de zin van de impact die taal kan hebben op ervaringen en hoe je je voelt. Zo is taal ook heel  belangrijk in mijn coachpraktijk waar ik volwassenen begeleid bij zelfonderzoek.

Toen ik tussen mijn oude en huidige werk opnieuw de schoolbanken in dook om leerkracht te worden, ontdekte ik tijdens het vak ontwikkelingspsychologie nog meer over de relatie tussen taal en de ontwikkeling van het jonge kind. Voor dat gegeven ben ik nog iedere dag dankbaar, zeker nu ik zelf moeder ben van twee jongens. We zoeken als ouder allemaal in meer of mindere mate naar houvast. Wat is ‘normaal’? Wat speelt zich in het hoofd van mijn kind af? Hoe kan ik hem of haar zo goed mogelijk ondersteunen?

Verhaaltje voor (‘)t(e) slapen, met zonder plaatjes’ , Angela de Groot, Nom de Plumeau, 2022
foto Nina Nijland

Toen mijn oudste zoon Eli, nu bijna 7, destijds 5, zich steeds meer bewust werd van zijn ‘ik’ alsook het ‘ik’ van anderen en zijn omgeving in het algemeen, kon hij daar ‘s avonds in bed nog lang mee bezig zijn. De wereld willen begrijpen. De dag doornemen, heel gedetailleerd. De leuke, maar ook de niet leuke aspecten van een dag. Ik ontdekte dat werkelijkheid en fantasie verweven raakten. De gebeurtenissen uit een spannende tekenfilm werden mogelijke gevaren voor zijn dag van morgen. ‘Zijn er in onze straat ook inbrekers, mama?’ ‘Wat nu als mijn tand uitvalt en het heel erg gaat bloeden?’ ‘Mama, ik kan niet slapen want de schaduw van de kast is die van de monsters met speciale krachten en die zitten nu achter die deur!’’

 

Ik nam Eli mee naar een veilige plek middels een visualisatie, die ik ook in mijn praktijk geregeld gebruik. We pasten samen het verhaal al vertellende aan, naar zijn fantasie. Mijn zoon ontspande en viel heerlijk in slaap.

Ik dacht dat het misschien een toevalstreffer was, maar Eli begon in de weken daarna zelf om het ‘verhaaltje van de boom’, te vragen. Tijdens een korte vakantie in Nederland besloot ik het verhaal op te schrijven. Ik wist zeker dat dit verhaal ook andere kinderen kan helpen om relaxed te gaan slapen. En zo blijkt nu 🙂

Heb je bewust gekozen om niet te werken met illustraties?

In eerste instantie was het de bedoeling om het boek in een vrij minimalistische stijl vorm te geven. Zwart- wit. Uitsluitend spelen met wat lettertypes en diverse groottes. Verpakt in een mooi terrazzo- patroon vloeipapiertje. Zo zag ik het voor me. Verder geen poespas. Ik nam een vormgever in de arm om het boek drukklaar te maken. Echter bij het doorspreken wist vormgever Zsofi Molnar van Zsofi Design, mij anders te overtuigen. Dankzij de creativiteit van Zsofi ontstond er alsnog een boek met illustraties. Zsofi heeft wat mij betreft de spijker op de kop geslagen met haar interpretatie van het verhaal en bijpassende abstracte vormgeving, die de fantasie prikkelt en stimuleert en nog altijd genoeg aan de verbeelding van de lezer overlaat.

Het boek wordt uitgegeven door “Nom de Plumeau”. Kun je wat vertellen over deze uitgeverij?

Nom de Plumeau is een verwijzing met een knipoog naar Nom de Plume, wat pseudoniem betekent.

Met verhalen om je in jezelf thuis te voelen, verhalen om bewust te maken en een zeker bewustzijn aan te wakkeren, reikt Nom de Plumeau uit naar kinderen (en begeleiders) om de verbinding met zichzelf te ontdekken.

Wat zijn jouw leermomenten geweest?

In de wereld van boeken schrijven en boeken uitgeven was ik zo groen als gras. Mijn leercurve was dan ook enorm. Van boekenrug, 1001 papiersoorten, ISBN, Wet op de vaste boekenprijs, niet 21, maar 9 % btw, webshop bouwen tot het optuigen van Instagram; ik had werkelijk nog nergens kaas van gegeten. Maar het leuke is dat je door je in te lezen en mensen om je heen te verzamelen die je kunnen ondersteunen, je enorm veel leert en nieuwe verbindingen met jezelf en anderen aan gaat. En laat dat wat mij betreft nou net de bedoeling zijn van het leven an sich; verbinden.

Heb je zelf een aantal favoriete prentenboeken? En illustratoren en schrijvers? En waarom zijn dit jouw favorieten?

De ogenschijnlijke simpliciteit waarmee Oliver Jeffers verhalen vertelt en illustreert is wat mij betreft subliem.

Van de details van de prenten van Benji Davies kan ik ook enorm genieten. En huilen! Tranen met tuiten bij ‘Het eiland van opa’. Zo mooi.

De vormgeving van ‘Drakenpost’ geschreven door Emma Yarlett is te gek; die brieven!

Kim Crabeels heeft mij met haar hilarische ‘Meneer Blobvis zoekt een liefje’ geïnspireerd om kinderverhalen te schrijven die ook de volwassen (voor)lezer aanspreken.

Ben je momenteel weer bezig met een nieuw prentenboek? Kun je al een tipje van de sluier oplichten?

Ja! Er is een nieuw prentenboek in de maak. Waar ‘Verhaaltje voor (‘)t(e) slapen, met zonder plaatjes’ met abstracte pastelkleurige illustraties; kalm en lieflijk is, is het volgende boek van uitgeverij Nom de Plumeau van een heel ander kaliber. Het is kleurrijk, geschreven in dichtvorm en vol beeldende illustraties. De titel is ‘Liza Lampenkapje’.

Het verhaal gaat over een timide, maar speels kwalletje, dat in een lichtvoetig beschreven zoektocht naar zichzelf, een akelige stekelvis tegenkomt die haar wereld op z’n kop zet. Waar qua uitvoering de verschillen niet groter kunnen zijn is overeenkomst tussen deze twee boeken, dat ook bij het tweede boek de essentie opnieuw is; vanuit bewustzijn in het ‘hier en nu’ verbinden met jezelf en omgeving.

Heb je tot slot nog (meer) tips voor beginnende schrijvers en uitgeverijen (van prentenboeken)?

Angela de Groot
Angela de Groot – foto Nina Nijland

 Verhaaltje voor (‘)t(e) slapen, met zonder plaatjes is dan wel het debuutboek; het is niet het eerste verhaal dat ik heb geschreven. Eén van de eerste verhalen schreef ik jaren geleden; ‘Tjiep’ een verhaal over een vogel die niet bleek te kunnen vliegen. Ik was zo trots als een aap. Een verhaal over bewustwording, teleurstelling en doorzettingsvermogen. Mijn zoon vond het een geweldig verhaal, het hielp hem tijdens het leren fietsen op zijn loopfiets. Ook jaren later nog vertelde ik het verhaal regelmatig als erom werd gevraagd. Het was toen zelfs al in mijn hoofd opgekomen om het uit te geven. “Mama, vertel het verhaal van Tjiep nog eens” zei mijn oudste zoon toen er een vriendje kwam spelen. Ik begon enthousiast te vertellen totdat ik abrupt werd onderbroken door het desbetreffende vriendje: ‘Uuuughhh SAAAAAAAAI’ Ik was compleet verbouwereerd. Wist niet wat ik moest denken, voelen, laat staan zeggen. We zijn in een ongelooflijk hard lachen uitgebarsten. Ik maar denken dat het een topverhaal was!

Sindsdien lees ik mijn verhalen aan minimaal 20 kinderen voor en verwerk ik wat ik van ze terug krijg.

Het is spannend om te delen, maar ik kan het zeker aanraden. In je eentje op je zolderkamer raak je helemaal overtuigd van je verhaal, maar je weet pas echt hoe het wordt ontvangen als je het met je publiek deelt!

Wil je het boek Verhaaltje voor (‘)t(e) slapen, met zonder plaatjes bestellen en op de hoogte blijven de uitgaven van Nom de Plumeau kijk dan de website.

Loes Riphagen in Anton Pieck Museum

Op 25 juni is in het Anton Pieck Museum in Hattem een tentoonstelling van Loes Riphagen geopend. Haar meest recente boek is ‘Kom mee, Kees’, over kikker Kees die met zijn vader een mooi en spannend avontuur beleeft. De illustraties voor dit boek zijn in deze expositie te bewonderen. Naast originele illustraties uit het boek zijn er vitrines met schetsboeken, materialen en inspiratie te zien.

Loes stimuleert iedereen om ook zelf aan de slag te gaan en heeft daartoe filmpjes en knutselopdrachten op haar website staan: www.loesriphagen.nl. En als je het leuk vindt kun je zelf in het atelier aan de slag gaan. In de vakanties geeft Loes uitgebreide workshops voor alle leeftijden, ook voor volwassenen.

Lees hier het interview met Loes Riphagen door Prentenboek.nl.

Anton Pieck Museum

Loes Riphagen in Anton Pieck MuseumIn het Anton Pieck Museum is zaterdag 25 juni 2022 het vijfjarige project het Atelier van start gegaan. Bezoekers kunnen prachtige werken van bekende illustratoren zien en daarna zelf aan de slag gaan met tekenen en knutselen op aanwijzingen van de exposerende illustrator. Aan de nieuwe werktafel, staan allerlei materialen, sjablonen en filmpjes ter beschikking om de creativiteit te laten stromen. Loes Riphagen is de eerste illustrator waar het museum de samenwerking mee is aangegaan.

Informatie over het museum, openingstijden en prijzen vind je op de website van het Anton Pieck Museum.

De expositie “Kom tekenen in Het Atelier met Loes Riphagen” is tot en met 19 maart 2023 te zien.

Prentenboek van het jaar 2023

Maximiliaan Modderman geeft een feestje” is verkozen tot het prentenboek van het jaar 2023. Het prentenboek is  geschreven door Joukje Akveld en geïllustreerd door Jan Jutte. Het boek is in 2021 uitgegeven door Lannoo.

Maximiliaan Modderman is alleen thuis en organiseert een feest voor zijn speelgoedbeesten. Met taart! Het wordt een wild feest. En een vies feest. Wat zullen mama en papa zeggen als ze thuiskomen? Een uitbundig en herkenbaar verhaal voor alle kinderen die er weleens een puinhoop van maken.

Lees meer over het prentenboek van het jaar 2023 en de Nationale Voorleesdagen.

prentenboek van het jaar 2023 top10
prentenboek van het jaar 2023 top10
Prentenboek Top Tien 2023

Zoals gebruikelijk hebben de jeugdbibliothecarissen nog negen andere prentenboeken gekozen die samen de prentenboek top tien voor 2023 vormen. In deze top tien staan zeven prentenboeken van Nederlandstalige schrijvers en illustratoren (hieronder cursief aangegeven)!

De Prentenboek Top Tien voor De Nationale Voorleesdagen 2023 (in alfabetische volgorde):

  • BORA Kiekeboe! – Deborah van de Leijgraaf (auteur en illustrator)
  • Brave hond! Stoute kat! – Bette Westera (auteur) en Mies van Hout (illustrator)
  • De bijzondere beer – Tjibbe Veldkamp (auteur) en Marijke ten Cate (illustrator)
  • De eend die niet van water hield – Steve Small (auteur en illustrator)
  • Een zee van liefde – Pieter Gaudesaboos (auteur en illustrator)
  • Ik ben Pippi niet! – Yvonne Jagtenberg (auteur en illustrator)
  • Kom, we gaan een boek lezen – Susanne Strasser (auteur en illustrator)
  • Maximiliaan Modderman geeft een feestje – Joukje Akveld (auteur) en Jan Jutte (illustrator)
  • Nee! zei Konijn – Marjoke Henrichs (auteur en illustrator)
  • Wat zegt de kleine krokodil op de crèche? – Eva Montanari (auteur en illustrator)

Deze prentenboeken staan centraal tijdens De Nationale Voorleesdagen van 2023. Deze worden gehouden van woensdag 24 januari tot en met zaterdag  4 februari 2023 en start traditiegetrouw met Het Nationaal Voorleesontbijt.

Bekijk ook eens alle prentenboeken van het jaar vanaf 2004 en de prentenboek top 10 vanaf 2010!

Interview Noëlle Smit

Dag Noëlle Smit, welke plek hebben prentenboeken in jouw oeuvre?
Noëlle Smit
Noëlle Smit

Ik kan wel zeggen dat het de hoofdmoot is van al mijn werk door de jaren heen. Waarom? Ik heb geen idee. Terwijl ik het heerlijk vind om losse verhalen, versjes, liedjes en gedichten te voorzien van tekeningen.

Ik vind het fijn werken om telkens weer een nieuwe scene te bedenken, een nieuw uitgangspunt, een ander ‘grondplan’ neerleggen met andere personages in de hoofdrol.

Maar het overgrote gedeelte van mijn werk bestaat uit prentenboeken waarin het gekozen concept leidend is en doorgezet wordt doorheen het hele boek. Het is gewoon zo gelopen denk ik.

Je illustreert ook de boeken van Annie M.G. Schmidt. Dat lijkt me een grote uitdaging?

Het is altijd leuk om weer een verhaal, versje of gedicht van Annie M.G.Schmidt te mogen illustreren. De eerste keer dat ik gevraagd werd, vond ik het heel erg spannend. Het waren de liedjes die ze samen maakte met Harry Bannink. De opdracht kwam van het Concertgebouw in samenwerking met een uitgever. Dan ligt er wel iets op je schouders en dat kan verlammend werken. Maar de teksten zijn zo geweldig, speels en soms vinnig dat de ideeën voor de tekeningen al snel kwamen.  Ik kon de illustraties die er al waren vergeten en mijn eigen pad maken.

Hoe ga je te werk bij het illustreren van een prentenboek?

Het begint met een eigen idee of een aangeleverd manuscript. En ieder idee of verhaal verlangt een andere oplossing. Bijvoorbeeld, toen ik het manuscript van “Vuilnisvarkens Job & Bob” kreeg van Tjibbe Veldkamp  ben ik eerst de karakters vorm gaan geven. Die dragen het verhaal. Daarna zijn de uitgever en ik gaan bedenken waar het verhaal zich af moest gaan spelen. In de stad of op een dorp? Daarna deed het probleem zich voor dat wanneer de prenten het verhaal volgde, de tekeningen nogal vol werden. Je hebt namelijk de karakters, de omgeving, de actie en reactie die het verhaal vormen en al het vuilnis dat telkens in en uit de wagen wordt gekiept.

Het verhaal moest helder blijven. Je tekent ten slotte voor kleine kinderen die het moeten kunnen volgen. Zo is de stijl ontstaan zoals die nu is. Een lineaire achtergrond. De stad als lijntekening met daarop alles wat het verhaal ‘draagt’. Dus de figuren, vuilniskar e.d. rijk geïllustreerd. Nu wordt het afval de hoofdzaak en het eerste wat je ziet en waarop je let. De stad is een bijfiguur geworden. In dit geval zijn de lijnen met pen en inkt getekend. De rest is met gouache uitgewerkt. Zo is deze vorm dus heel organisch ontstaan.

Illustraties uit Vuilnisvarkens Job en Bob, Noëlle Smit, Tjibbe Veldkamp (auteur), Gottmer, 2020
Illustraties uit Vuilnisvarkens Job en Bob, Noëlle Smit, Tjibbe Veldkamp (auteur), Gottmer, 2020

Bij “De eekhoorn legt een ei en andere fabels” van Janneke Schotveld was het fijn werken omdat iedere prent een nieuwe set karakters liet zien. En het gaat om fabels, waarbij je toch de ‘clou’ een beetje wilt laten zien in de prent. Of de sfeer wil laten doorschemeren waarop de fabel reflecteert. Dit is mijn favoriete manier van werken. Telkens opnieuw een wit vel met allerlei mogelijkheden. En ik begin dan gewoon. Eerst het dier of dieren en daarna de compositie. Ik wil dat het een interessant beeld oplevert.

In het geval van de illustratie van de vos en de kraai zat het formaat van de dieren me erg in de weg. De kraai is veel kleiner in verhouding tot de vos. Daarom heb ik het kijkpunt van bovenaf gemaakt. Daardoor kon ik veel beter spelen met de dieren onderling. Ook is daardoor het stukje kaas duidelijker in beeld. Daarna is het zoeken naar de compositie en kleuren. Door mezelf een beperkt kleurenpalet op te leggen blijft de illustratie duidelijk en helder. De overlapping van de takken zorgt voor het perspectief en de schaduw op de grond en op de vos maakt het nog duidelijker. En door de bloesem in de bomen in een geeltoon te houden spelen de dieren de hoofdrol. De voorgaande prenten leken mij een te ‘zwaar’ bladerdek en bloesem hebben.

Van schets naar illustratie uit "De eekhoorn legt een ei en andere fabels" - Noëlle Smit - 2021
Van schets naar illustratie uit “De eekhoorn legt een ei en andere fabels” – Noëlle Smit – 2021
Is er veel veranderd in jouw werkproces tussen je debuut en nu?

Ik ben sinds mijn debuut efficiënter geworden tijdens het maken van een boek. Voorheen maakte ik nooit schetsen. Wel bedacht ik op losse papiertjes en schriftjes het verloop van de prenten en wat ik ongeveer wilde laten zien. Een soort storyboard, maar niet helemaal tot in detail uitgewerkt. En dan begon ik er gewoon aan! Heel intuïtief maar ook een chaotisch proces.

Dus dan was ik lekker op weg en dan waren er naar verloop van tijd meerdere tekeningen voor één spread. Geen ruimte om het boek dikker te maken. Die 12 spreads, daar moet je het mee doen (als het om een normaal formaat prentenboek gaat).

Nu schets ik eerst alles precies uit zoals ik het hebben wil. Wanneer ik en de redacteur dan tevreden zijn, begin ik pas aan de uitwerking. Dat scheelt een hoop tijd en geeft ook veel meer rust in de uitwerking van een boek.

Wat zijn echte leermomenten?

Leermomenten zijn voor mij vaak de ‘kill your darlings’. Dat je je als tekenaar soms zo blind kan staren op die ene tekening waarvan jij vind dat hij zo goed gelukt is en waarin alles klopt, en die zo mooi in balans is……..Maar die dan net de loop van het verhaal stropt, de vaart wegneemt of een stijlbreuk is. Dan is daar de redacteur of uitgever die dan roept. ‘Die moet eruit!’ En dan denk ik vaak….wat?! Waarom die? Dan zie ik pas, wanneer ik wat meer afstand heb van het werk, hoe gelijk die persoon had. En dat is qua werken heel fijn. Want het vertrouwen werkt twee kanten op. De uitgever/redacteuren laten mij redelijk vrij tijdens het maakproces. En wanneer nodig vertrouw ik volledig op hun kijk en visie.

Heb je zelf een aantal favoriete prentenboeken?

“Seasons” van John Burningham vind ik een geweldig prentenboek. Het spelen met materialen wat je daarin ziet. Het grove geweld van de verf hier en daar met krassen, spatten en vlekken erin. Hij weet echt de emoties die de seizoenen hebben, vast te pakken. De zon spat bijna het boek uit, zoveel geel heeft die pagina. Dat vind ik knap. Dat je bijna de warmte kan voelen.

Ook hou ik van het werk van Maurice Sendak, Tomi Ungerer. Allemaal heel erg jaren 70! Maar daar hou ik dus heel erg van. Het zijn ook de tekenaars waarnaar ik keek toen ik zelf startte met het illustreren van verhalen.

Maar ik hou bijvoorbeeld ook van nieuwer werk van Mari Kanstad Johnsen. Het vloeiende, schetsmatige en niet helemaal tot in de puntjes gedefinieerde spreekt me erg aan. Met daarbij de ‘stotende’ kleuren. Bijna naïef, bijna een soort kleurplaat, maar dat is het dus verre van. Heel mooi!

En ik hou ook van de nieuwe Tsjechische tekenaars. Heel folkloristisch en nostalgisch qua stijl en toch van nu. Het werk van Chrudos Valousek vind ik prachtig.

Het ligt ook een beetje aan de fase waar ik op dat moment zelf inzit, wat aan me blijft ‘haken’.

illustratie uit "Aan zee", Noëlle Smit, 2021
illustratie uit “Aan zee”, Noëlle Smit, 2021
Ben je momenteel weer bezig met een nieuw prentenboek?

Ik heb momenteel net “Aan zee” afgerond. Het derde deel van mijn eigen serie prentenboeken, uitgegeven door Querido. De opvolger van “Naar de markt” en “In de tuin”. De tekeningen liggen nu bij de lithograaf en vormgever. Deze serie ligt mij dicht aan het hart. Deze boeken gaan een beetje over mij.

Ik heb momenteel nog geen ideeën voor een vierde deel en wellicht blijft het bij deze drie? Maar wie weet…

Heb je tot slot nog (meer) tips voor beginnende illustratoren?

Geen verdere tips van mijn kant…Ik ben vaak zelf nog teveel aan het ‘zoeken’ in mijn  werk. En ben nog steeds te kritisch wanneer ik een boek, net vers van de pers, in mijn handen heb.

Illustreren is gewoon een vak en hoe vaker je het doet, hoe beter je wordt. Een stijltje wordt op den duur een ‘kunstje’. Trap daar niet in. Ga op zoek naar je eigen ‘beeldtaal’. En dat kost tijd en moeite.

Wil je meer weten over Noëlle Smit en haar werk als illustrator, kijk dan ook eens op haar eigen website.

Interview Mylo Freeman

Dag Mylo Freeman, welke plek hebben prentenboeken in jouw oeuvre?

Prentenboeken vormen de hoofdmoot van mijn werk. Voor mij is het beeld erg belangrijk. Ook het werken voor kleuters vind ik ontzettend leuk. Zonder de illustraties zou ik geen boeken maken! Wel werk ik tegenwoordig ook voor een oudere doelgroep met boeken zoals ‘Over Dames en Tassen’, maar hierin zijn ook de illustraties heel belangrijk.

Kinderen hebben behoefte aan zowel spiegels als ramen. Veel gekleurde kinderen zien de wereld alleen via ramen en zij hebben spiegels nodig. Andere kinderen zien alleen spiegels en zij moeten de wereld ook door ramen leren zien.

Mylo Freeman
Mylo Freeman
Belangrijke thema’s binnen jouw prentenboeken zijn diversiteit en inclusiviteit. Merk je de afgelopen jaren een verbetering rondom deze thema’s of is er nog veel werk aan de winkel?

Diversiteit en inclusiviteit zijn sinds zo’n 15 jaar, zolang ik met prinses Arabella ben begonnen erg belangrijk. Ik zie de laatste jaren gelukkig steeds meer boeken verschijnen  waar kinderen van kleur de hoofdrol in spelen. Wat ik wel nog graag zou zien is dat er ook meer makers van kleur bijkomen, dus zowel schrijvers als illustratoren. Blijkbaar heeft dat wat meer tijd nodig, maar ik ben ervan overtuigd dat dat ook komt!

Hoe ga je te werk bij het maken van een prentenboek? Kun je jouw werkproces toelichten?

Alles begint met een idee, dat kan een verhaal zijn dat ik heb gehoord of iets dat ik online heb gezien. Ik schrijf al mijn ideeën meteen op in een schriftje, sommige worden een echt verhaal en bij andere blijft het bij een idee. Maar als ik in mijn hoofd een goed begin en een goed einde heb schrijf ik dat ook op en begin ik meteen te schetsen.

Ik werk altijd met ecoline, vaak in combinatie met bleekwater en zeezout en doe eigenlijk niks met de computer. Het afwerken van de tekeningen gebeurt met pastelkrijt en gel-pennen. Ik mail mijn uitgever mijn plan en wat schetsen en als ze enthousiast zijn ga ik aan het werk. Inmiddels is er wel zoveel vertrouwen dat ik tussendoor niets meer hoef te laten zien , ik lever het in als ik klaar ben.

Qua techniek is er niet veel veranderd, maar ik ben wel veel kritischer geworden op mijn illustraties. Ik begin niet met inkleuren voordat de tekening naar mijn idee perfect erop staat. Een leermoment is wat mij betreft als de schets niet klopt, je het ook niet meer goed krijgt met inkleuren. De schets is echt de basis en die moet helemaal kloppen.

Prinses Arabella - Mylo Freeman
De wording van Prinses Arabella – Mylo Freeman
Heb je zelf een aantal favoriete prentenboeken? En illustratoren en schrijvers?

Mijn favoriete prentenboek is ‘Julian is een zeemeermin’ van Jessica Love. Haar illustraties sluiten ook perfect aan bij het verhaal. Een liefdevol boek over een klein jongetje dat graag een zeemeermin wil zijn en zich verkleed met spulletjes van zijn oma..

Ook de illustraties en verhalen van Oliver Jeffers ben ik erg dol op. Grappige onvoorspelbare verhaaltjes met een leuke clou. Ondanks dat hij zijn illustraties met de computer maakt, valt dat helemaal niet op. Het ziet er altijd sprankelend uit!

 Ben je momenteel weer bezig met een nieuw prentenboek? Kun je al een tipje van de sluier oplichten?

Ik ga binnenkort beginnen aan een nieuw Arabella boek.Dat gaat “Prinses Arabella maakt muziek” heten, dus dat spreekt voor zich. Verder wil ik eind dit jaar beginnen met een prentenboek over Rembrandt en een klein zwart meisje die graag wil dat haar vader
geportretteerd wordt door hem. Daar verheug ik me ook op, want dat wordt wel echt een uitdaging!

 Heb je tot slot nog (meer) tips voor beginnende auteurs en illustratoren?

Een tip voor illustratoren zou zijn ’teken iedere dag!’ en probeer je zo breed mogelijk te ontwikkelen.Zelf had ik vroeger nooit veel zin om een fiets te leren tekenen bijvoorbeeld, maar ik zou je aanraden dat toch te doen! Je weet maar nooit of je het kunt gebruiken voor een opdracht. Voor auteurs zou ik zeggen, hou altijd je ogen en oren open voor een eventueel verhaal. Inspiratie is overal!

Wil je meer weten over Mylo Freeman en haar werk? Neem dan ook eens kijkje op haar eigen website.

Laat maar los, Koala

Titel: Laat maar los, Koala
Tekst: Rachel Bright
Illustraties: Jim Field
Uitgeverij: Gottmer, 2017
Oorspronkelijke titel: The Koala who could, Hachette Children’s Group, 2016
Vertaling: Bette Westera
Bekroningen: Sainsbury’s Book Award en de Evening Standard Oscar’s Book Prize


Laat maar los Koala is een prentenboek van het succesvolle auteur en illustrator duo Rachel Bright en Jim Field. Zij maakten samen ook “De leeuw in de muis” en “Twee vechtende eekhoorntjes”. Laat maar los Koala kenmerkt zich weer door de prachtige illustraties van Field die naadloos aansluiten op de rijmende tekst van Bright, die door Bette Westera weer erg goed vertaald is in het Nederlands. Westera heeft het ritme van de oorspronkelijke rijm weten te behouden en daardoor leest het verhaal heerlijk voor.

spread uit Laat maar los koala, bright en field, Gottmer, 2017
spread uit “Laat maar los koala”, Rachel Bright en Jim Field, Gottmer, 2017

De illustraties zijn sfeervol en hebben de voor Field kenmerkende vrolijke en humoristische noot.  Afwisselende pagina vullende spreads en sterke typografie maken het prentenboek een feestje om te bekijken. Tip: kijk eens op de website van Jim Field om een aantal schetsen te bekijken van de illustraties van de Koala.

Het verhaal zelf is eenvoudig maar daarom niet minder goed. Een Koala die zich letterlijk vasthoudt aan zijn vertrouwde omgeving leert zijn angsten te overwinnen en ontdekt dat een nieuwe omgeving en nieuw avontuur best aangenaam kan zijn.  Een ideaal thema voor kinderen die moeite hebben met verandering en om het oude en vertrouwde los te laten.

illustratie uit "Laat maar los koala", Rachel Bright en Jim Field, Gottmer, 2017
illustratie uit “Laat maar los koala”, Rachel Bright en Jim Field, Gottmer, 2017
Het verhaal van Laat maar los, Koala

In het begin van het verhaal maken we kennis met de vertederende kleine koala die zijn boom hangt. Niets doen en dutjes daar houdt hij van. Hij is immers kampioen in stil blijven hangen. Op de grond komt hij niet. Daar is het te druk en te lawaaiig. Zo zat hij daar weken, lekker veilig in zijn boom. Totdat hij wakker schrok van een kloppend geluid van een specht. De boom breekt en kleine koala ligt op de grond. Laat maar los koala zeggen de andere dieren. En ineens heeft hij zin om leuke dingen te doen. Vrolijk en vrij gaat hij spelen en nieuwe avonturen aan.

Grappig feitje: oplettende lezers zullen zien dat de Koala het boek “De leeuw in de muis” aan het lezen is.

De NEEhoorn

Titel: De NEEhoorn
Tekst: Marc-Uwe Kling
Illustraties: Astrid Henn
Uitgeverij: Volt, 2020
Oorspronkelijke titel: Das NEINhorn, Carlsen, 2019
Vertaling: Jaap Robben
Bekroningen: LovelyBooks Lezersprijs in de categorie prentenboeken

Marc-Uwe Kling en Astrid Henn hebben met de NEEhoorn een prentenboek gemaakt die zeker in aanmerking komt voor het “prentenboek van het jaar”.  Het avontuur van de eenhoorn die zich niet thuis voelt in de zoete en ogenschijnlijk perfecte eenhoornwereld zal veel lezers doen schaterlachen.

De zoete eenhoorn wereld Marc-Uwe Kling en Astrid Henn
De zoete eenhoorn wereld uit de NEEhoorn, Marc-Uwe Kling en Astrid Henn, Volt, 2020

De NEEhoorn is geen prentenboek voor liefhebbers van lieve eenhoorns en prentenboeken met een moraal. Hoewel “jezelf zijn en vriendschap” misschien nog als thema’s aan het boek gegeven kan worden. De NEEhoorn is vooral een humoristisch prentenboek, vol kijk- en vertelplezier. Door de vele details, de kleine en soms paginagrote illustraties en het afwisselende lettertype en kleurgebruik valt er veel te ontdekken tijdens het (voor)lezen van het prentenboek. De pastelkleurige illustraties van Astrid Henn geven prachtig de zoete wereld van de eenhoorns weer en ondersteunen de deels in rijm gezette tekst, die overigens knap vertaald is uit het Duits door Jaap Robben.

Tip voor de echte prentenboek fan: koop (ook) het Duitse origineel. “NEIN” klinkt nou eenmaal lekkerder dan “NEE”.

Spread uit de NEEhoorn, Marc-Uwe Kling en Astrid Henn, Volt, 2020
Spread uit de NEEhoorn, Marc-Uwe Kling en Astrid Henn, Volt, 2020
Het verhaal van de NEEhoorn

In het zoete Hartenwoud wonen de eenhoorns vredig bij elkaar. Op een dag wordt er een mooie eenhoorn geboren. Deze eenhoorn gedraagt zich echter niet zo schattig zoals je misschien zou verwachten van een eenhoorn. Hij voelt zich niet op zijn plek en met zijn kwade ogen zegt hij overal “NEE” op. “Want dat is duidelijk en lekker kort….”. Nee tegen het gesuikerde geluksgras, nee tegen de engelen op suikerwolken, nee tegen de koddige kabouters en tegen de zeepbellenzee.

Als snel ontsnapt hij dan ook uit deze zoete sprookjesachtige wereld. Hij komt een WATbeer tegen (een dove wasbeer), ontmoet een KUS-m’n-KONT-hond (een hond die het nergens mee eens is) en samen bevrijden ze een WELLES-prinses (een prinses die altijd gelijk wil hebben). De vriendschap vormt zich en samen kunnen ze lekker chagrijnig en zichzelf zijn. Aan het einde van het verhaal wordt nog op humoristische wijze ingegaan waarom het prentenboek geen moraal heeft en zeker niet pedagogisch verantwoord is…

De neehoorn en de watbeer
De WATbeer uit de NEEhoorn, Marc-Uwe Kling en Astrid Henn, Volt, 2020

Op de laatste vier bladzijden van het boek worden nog meer vreemde en grappige dieren getoond, die de fantasie nog meer prikkelen en waarmee bijvoorbeeld een eigen verhaal gemaakt kan worden. Ken je bijvoorbeeld de WaarHommel, de Jamaarguar, de Simpelmees, de Tegenworm of de Flauwe-Vinvis al?

Interview Mark Haayema

Dag Mark Haayema, welke plek hebben prentenboeken in jouw oeuvre?

Een heel belangrijke plek. Het samenspel van tekst en illustraties vind ik ontzettend interessant. Ze moeten elkaar versterken en verrassen. Ik werk heel graag met illustratoren zoals Job van Gelder en Medy Oberendorff. Ze hebben allebei een compleet andere stijl en brengen op hun manier net dat beetje extra wat een prentenboek bijzonder maakt.

Mark Haayema met een Muk van pluche
Mark Haayema met een Muk van pluche
“Muk”, staat in de prentenboek top 10 van de prentenboek van jaar 2022. Kun je wat meer vertellen over dit prentenboek?

Muk gaat over mijn eigen hond ‘Muk’. Een vrolijke dalmatiër. Waar ik ook met hem loop, overal reageren mensen en vooral kinderen op hem. En waarom? Vanwege zijn stippen.
Dat vond ik een fijn uitgangspunt voor een prentenboek. In het eerste boekje gaat Muk opzoek naar een tiende stip. In ‘Muk krijgt een kleur’ (verschenen 6 augustus 2021) droomt Muk dat hij is ingekleurd. In januari 2022 (tijdens en na de voorleesdagen) speelt ook de voorstelling Muk in de Nederlandse en Vlaamse theaters. Ook komt er een pluche versie van Muk. Kortom, met Muk zijn we voorlopig wel zoet! De illustraties worden gemaakt door Job van Gelder en Laury Tinnemans.

Hoe ga je te werk bij het schrijven van een prentenboek?

Het idee wordt vaak geboren door een gebeurtenis in mijn omgeving. Dat kan iets groots zijn zoals een ziekte, de dood of een probleem waar ik het antwoord niet op weet. Of iets kleins zoals de stippen van mijn hond.

Het grootste gedeelte van de ontwikkeling van een verhaal gebeurt in mijn hoofd. Tijdens het wandelen, sporten of in de trein. In een schrijfboekje werk ik de grove lijn uit en zoek naar het antwoord op de vraag: ‘Hoe neem ik de lezer mee naar dat wat ik wil zeggen of daar waar ik wil eindigen’. Als ik dat helder heb, begint het echte schrijven. Dat doe ik op mijn laptop.

Het schrijven gaat puur op intuïtie. De sfeer, schrijfstijl, het tempo en de lengte kan ik nooit van te voren bepalen. Dat bepaalt wonderlijk genoeg het verhaal zelf.

Zodra ik tevreden ben met het verhaal, stuur ik deze naar de uitgeverij. Na een redactieronde gaat mijn tweede of derde versie naar de illustrator. Als hij/zij het heeft gelezen en er hopelijk al beelden bij ziet, drinken we vaak een kopje ‘vrolijks’ om de taal en beeldtaal te bespreken.

Vervolgens moet mijn verhaal even ‘borrelen’ in het hoofd van de illustrator zodat het ook haar/zijn verhaal wordt. Na een paar weken worden de eerste schetsen gemaakt. In dit proces hebben we soms heel nauw contact, wanneer ik bijvoorbeeld iets moet aanpassen en soms blijft het even stil. Dan zit ik thuis met smart en vol ongeduld te wachten op het moois.

Schetsen van Muk Mark Haayema, Job van Gelder en Laury Tinnemans
Schetsen van Muk Mark Haayema, Job van Gelder en Laury Tinnemans
Is er veel veranderd in jouw werkproces tussen je debuut en nu?

Ik denk dat ik inmiddels wat sneller een verhaal-structuur kan maken. Hoewel ik in de uitwerking soms weer wat trager bent, omdat ik wil mezelf wil blijven ontwikkelen en vernieuwen. Ik wil graag iets toevoegen aan het huidige aanbod. Waarom zou je immers iets maken wat er al is?

Ik heb twee keer een boek gemaakt in opdracht. Ik merk, hoewel ik heb geprobeerd er mijn eigen draai aan te geven, dat het niet van mij is. Dat het geen “Mark-verhalen” zijn.
Ik heb zo geleerd om enkel iets te maken waar ik volledig achter sta!

Verschilt dit werkproces veel met het schrijven van een “gewoon” kinderboek?

Het grootste verschil is dat je in een leesboek veel beeldender kan schrijven. Hoe de wereld eruitziet. Ook kun je elk moment overspringen naar een andere ‘scène’ of gebeurtenis.
In een prentenboek bepaalt het beeld heel veel. Daar is 1 spread (twee aan-een-gesloten-bladzijdes) vaak 1 scène. Anders loopt de tekst vóór op het beeld.

Een prentenboek is echt een gelijkwaardige samenwerking.

Heb je zelf een aantal favoriete prentenboeken?

De boeken van Jon Klassen vind ik echt briljant!
De eenvoud, de humor, de stijl… een kunstwerk!

Ben je momenteel weer bezig met een nieuw prentenboek?

Ik ben bezig met een nieuwe Muk! Je weet wel… die dalmatiër!

Tijdens de succesvolle chemo-behandelingen die ik het afgelopen half jaar kreeg, schreef ik het dichtbundeltje Word Maar Beter. Met tekeningen van Fiep Westendorp. Na dit grote succes, zijn we (Fiep Amsterdam en ik) bezig om samen weer iets moois te maken.
Verder komt in oktober 2021 Onkruid uit, een leesboek met illustraties van Mattias de Leeuw.

Heb je tot slot nog (meer) tips voor beginnende schrijvers (van prentenboeken)?

Schrijf enkel als je de drang voelt. Niet omdat je nu eenmaal een boek wil maken.
Schrijf omdat het verhaal geschreven moet worden. Als de inhoud klopt, gaat de rest vanzelf.

Wil je meer weten over Mark Haayema en zijn werk? Neem dan ook eens kijkje op zijn eigen website

Prentenboek van het jaar 2022

“Maar eerst ving ik een monster” is verkozen tot het prentenboek van het jaar 2022. Het prentenboek is  geschreven door Tjibbe Veldkamp en geïllustreerd door Kees de Boer. Het boek is in 2020 uitgegeven door Lemniscaat.

Iedere ouder herkent het: tijd om naar bed te gaan, snel even instoppen, oké dan nog even een verhaaltje, maar kort… en dan begint het. Het uitstellen van het daadwerkelijke naar bed gaan is voor veel ouders en kinderen herkenbaar. Dit prentenboek is niet alleen om voor te lezen. Ook om samen te lezen is het erg leuk.  Tjibbe Veldkamp schreef een verhaal dat nooit uit is. Een ode aan de fantasie en de betoverende kracht van verhalen: het ideale boek voor ieder kind dat nooit genoeg voorgelezen kan worden. De paginagrote illustraties van Kees de Boer zijn gedetailleerd met monsters in alle soorten en maten, waardoor je blijft kijken en ontdekken.

Lees meer over het prentenboek van het jaar 2022 en de Nationale Voorleesdagen.

prentenboek top 10 2022
prentenboek van het jaar 2022 top 10
Prentenboek Top Tien 2022

Zoals gebruikelijk hebben de jeugdbibliothecarissen nog negen andere prentenboeken gekozen die samen de prentenboek top tien voor 2022 vormen. In deze top tien staan acht prentenboeken van Nederlandstalige schrijvers en illustratoren (hieronder cursief aangegeven)! En dat is een record!

De Prentenboek Top Tien voor De Nationale Voorleesdagen 2022 (in alfabetische volgorde):

  • Daar ben je, Hans en Monique Hagen en geïllustreerd door Charlotte Dematons (Uitgeverij Querido)
  • De koffer, Chris Naylor-Ballesteros (Uitgeverij Gottmer)
  • De ridder zonder billen, Levina van Teunenbroek en geïllustreerd door Charlotte Bruijn (Van Holkema & Warendorf)
  • Duizend-en-één paarse djellaba’s, Lisa Boersen en Hasna Elbaamrani en geïllustreerd door Annelies Vandenbosch (Uitgeverij Gottmer)
  • Heertje en Meneertje, Erik van Os en Elle van Lieshout en geïllustreerd door Jan van Lierde (Uitgeverij Rubinstein)
  • Het eiland van Olifant, Leo Timmers (Uitgeverij Querido)
  • Hey Baby, kijk!, Laura van Bouchout en geïllustreerd door Eva Mouton (Davidsfonds Infodok)
  • Maar eerst ving ik een monster, Tjibbe Veldkamp en geïllustreerd door Kees de Boer (Lemniscaat)
  • Muk, Mark Haayema en geïllustreerd door Laury Tinnemans en Job van Gelder (Uitgeverij Rubinstein)
  • Vos gaat een stukje rijden, Susanne Strasser (Hoogland & van Klaveren).

Deze prentenboeken staan centraal tijdens De Nationale Voorleesdagen van 2022. Deze worden gehouden van woensdag 26 januari tot en met zaterdag 5 februari 2022 en start traditiegetrouw met Het Nationaal Voorleesontbijt.

Bekijk ook eens alle prentenboeken van het jaar vanaf 2004 en de prentenboek top 10 vanaf 2010!